Geschiedenis
Leonardo da Vinci (1452 – 1519)
Leonardo da Vinci was een man met vele kwaliteiten. Hij was o.a. architect, uitvinder, ingenieur, filosoof, natuurkundige, scheikundige, anatomist, beeldhouwer, schrijver, schilder en componist. Als uitvinder heeft hij verschillende uitvindingen en schetsen gemaakt waarbij hij zijn tijd op vele punten ver vooruit was. een minder bekend werk van hem is het ontwerp van de gigantische kruisboog. Deze gigantische kruisboog was een echte “technische droom”. Het was bedoeld om paniek en angst te zaaien onder vijanden door de spanwijdte van 24 meter en een lengte van 23 meter. De orginele tekening bevindt zich in het ‘Nationaal Museum voor Wetenschap en Technologie Leonardo da Vinci”in Milaan.
De kruisboog
De kruisboog is een wapen waarmee, afhankelijk van het type. pijlen, stenen en kogels worden afgeschoten. Het bestaat uit een boog die kruislings in een houten kolf is gevat. De kolf heeft dezelfde funktie als de arm van de handboogschutter met dat verschil dat de handboog vertikaal gehouden wordt en de boog van de kruisboog horizontaal. De horizontale houding is nodig om de pijlen er op te kunnen leggen. In de kolf is een trekkermechanisme gebouwd waarin de pees vastgehouden wordt. Bij het overhalen van de trekker werpt de pees het projektiel, pijl, steen of kogel weg. De vroegere kruisbogen werden met de hand gespannen, maar naarmate de techniek vorderde werd de boog sterker en moest dan met hulpmiddelen gespannen worden. Bij de handboog is de spankracht afhankelijk van de kracht van de schutter, de
handboogschutter moet de spanning namelijk zelf trekken. De kruisboog daarentegen kon door vrijwel iedereen gehanteerd worden ongeacht de kracht van de boog en men was daarmee dan ook veel succesvoller. De boogstaaf van de kruisboog werd vervaardigd van hout of composietmaterialen tot in het midden van de 15e eeuw. Het voordeel van een houten boogstaaf is dat de boog als geheel lichter blijft. Composietbogen werden gemaakt van hoorn, pees en hout, waarmee veel grotere spankrachten mogelijk werden. Hoorn werd voor de binnenkant van de boogstaaf gebruikt, en dierlijke pezen voor de buitenkant. Omdat boogstaven van composietmaterialen werden vervaardigd door het samenlijmen van de onderdelen was een stevige lijmverbinding essentieel. De sterkste lijmen hadden ook de meeste tijd nodig om te drogen. Het was niet ongewoon om 6 maanden tot een jaar uit te moeten trekken voor de droogtijd van een boog. In de late 15e eeuw maakte de staalfabricage grote vorderingen en werd dit materiaal steeds vaker gebruikt voor de boogstaven. Een kruisboogstaaf is tenslotte niet anders dan een speciaal gevormde veer. Stalen boogstaven kwamen tegen het begin van de 16e eeuw steeds meer voor aangezien ze een consistenter schietgedrag hadden, behalve bij heel koud weer.
